CHP Karabük Milletvekili Akay: “Bütçeden yatırım harcamalarına gerekli payı ayırmadık ve maalesef Ttk gibi madenlerde de ayırmadığımız için…
CHP Karabük Milletvekili Cevdet Akay; Türkiye Büyük Millet Meclisi Plan ve Bütçe Komisyonunda Enerji ve Tabii Kaynaklar Bakanlığı bütçesine ilişkin görüşmeler sırasında; “Bütçenizin yüzde 73’ü mal ve hizmet alımı, 35 milyar rakamı; cari transferler 8 milyar rakamı; sermaye harcamaları ise 3 milyar 140 milyon civarında çok düşük bir rakam. Bütçeyi yatırım harcamalarına ayıramadığımız ve maalesef ayıramadığımız için “Madenlerde ve TTK gibi kuruluşlarda bu tür ciddi kazalar oluyor” dedi.
Enerji ve Tabii Kaynaklar Bakanlığı’nın 2022 Kesin Hesabı ve 2024 Bütçe Teklifi, Türkiye Büyük Millet Meclisi Plan ve Bütçe Komisyonu’nda görüşülüyor. Toplantılarda konuşan CHP Karabük Milletvekili Cevdet Akay şunları söyledi:
“Bakanlık bütçesine baktığımızda 48 milyar 323 milyonluk bir rakamdan bahsediyoruz ki bu da toplam konsolide bütçe büyüklüğü içinde binde 4,35 gibi çok küçük bir paya sahip. EPDK gibi kuruluşların ayrı ayrı gelirlerinden de bahsetmişsiniz. Bu rakam geçen yıla göre yüzde bir. Her ne kadar 156 oranında artmış olsa da yetersiz bir rakam. Burada özellikle belirtelim ki, Enerji ve Düzenli Kaynaklar Bakanlığı gibi değerli bir bakanlığın bütçesinin daha fazla olması gerekir. Elbette. Bu bütçeyi daha uygun bir noktaya getirebilmek için -konuşmalarımda da hep söylüyorum- bütçedeki faiz giderlerini düşürmemiz gerekiyor, fonları bu tarafa aktaralım.
Burada şunu söyleyeyim: Bakanlığın bütçesinde 35 milyar 505 milyonluk bir rakam var, mahalli idarelerin güçlendirilmesine ayrılan bu rakam bütçenin yüzde 45-48’ine tekabül ediyor. Şimdi acaba sunumda bunun detayları nelerdi Sayın Bakan, bu konuyu daha detaylı açıklarsanız diye merak ettim… Çünkü sonuç olarak bu rakam 35 milyar 305 milyon, çok değerli bir rakam. bütçenizin. Yerel yönetimlere destek olmak güzel bir şey. Bu konu hakkında biraz detaylı bilgi verirseniz sevinirim, sadece aydınlatma tüketimi mi yoksa başka şeyler de var mı?
“SÜRDÜRÜLEBİLİR ÇEVRE VE İKLİM İÇİN BURADA AYIRILACAK ÖDEME 12 MİLYON 756 BİN LİRA GİBİ BİR RAKAMDIR, ÇOK DÜŞÜK”
Yine sürdürülebilir çevre ve iklim için buraya ayrılacak fon miktarı 12 milyon 756 bin lira, çok düşük bir rakam. Çevre, iklim bunlar bizim için vazgeçilmezdir. Doğanın korunması ve iklim kaynaklı bu tür değişikliklerin ülkemizi uzun süre meşgul etmemesi ve gelecek nesillerin daha iyi koşullarda yaşayabilmesi için Bakanlığınızın buraya daha fazla bütçe ayırması gerekiyor.
“BÜTÇE İÇİ-BÜTÇE DIŞI FON UYGULAMASI YANLIŞ İSE, BÜTÇE VE PROGRAM DIŞI UYGULAMALARI YANLIŞ BULUYORUZ”
Yine program dışı giderler 8 milyar 693 milyon yani bütçenizin yüzde 17,98’i. Bu uygulama yanlış bir uygulamadır. Şu ana kadar gelen bakanlıklar arasında sadece Milli Savunma Bakanlığı’nın programsız ödemeleri yoktu; hepsi programlanmış ödemelerdi. Bunların detaylarına baktığımızda genelde hazine yardımı şeklinde olduklarını gördüm ama bunların nerede, nasıl yapıldığını takip etmek pek mümkün değil. Bütçenizi inceledim, detaylara baktım, geçmiş bütçe dönemlerine ve buna baktım ama burada iyi bir sonuç alamadım. Bunu daha şeffaf hale getirmek adına nasıl bütçe içi fon ve bütçe dışı fon uygulamaları yanlışsa, bütçe içinde program içi ve program dışı fon uygulamalarını da yanlış buluyoruz. Bir sonraki bütçe teklifinde bu hususların düzeltilmesini ümit ediyoruz diyoruz.
“BÜTÇEDEN YATIRIM HARCAMALARINA GEREKLİ PAYI AYIRMADIK VE AYIRMAMADIĞIMIZ İÇİN Maalesef MADENLERDE VE TTK GİBİ KURULUŞLARDA BU KADAR CİDDİ KAZALAR YAŞANIYOR”
Yine mal ve hizmet alımları bütçenizin yüzde 73’ünü yani 35 milyarı oluşturuyor; cari transferler 8 milyar rakamında; Sermaye harcamaları da çok düşük bir rakam, 3 milyar 140 milyon civarında. Bütçeden yatırım harcamalarına gereken payı ayıramadık, ayırmadığımız için de maalesef madenlerde ve TTK gibi kuruluşlarda bu kadar ciddi kazalar yaşanıyor. Bu bütçeden ayrılan ödenekle burada kazaların önlenmesi için gerekli yatırımların yapılması kaçınılmazdır diyoruz, bu çok önemli. Yani bütçe kaynaklarının etkin kullanılması, optimal şekilde kullanılması, önceliklerin doğru belirlenmesi ve yatırım harcamalarına gerekli değerin verilmesi kaçınılmazdır.
“KAÇ REDEVANCE ŞİRKETİMİZ VAR?”
Deniz Vekilim bazı sıkıntıları dile getirdi, bölgemiz Batı Karadeniz’dir. Sayın Bakanım, Kardemir Yönetim Kurulu Başkanlığı’ndan Bakan oldunuz, bölgemiz size hayırlı oldu. Bu nedenle bölgemiz sizden daha fazla yatırım bekliyor. Bu nedenle Karabük, Zonguldak ve Bartın olmak üzere Kastamonu dahil olmak üzere Batı Karadeniz havzasına gerekli önemi vereceğinizi belirtiyorum ancak Deniz Vekilimin değinmediği birkaç konu vardı, özellikle belirtmek isterim. buradan duyuruyorum: Rödovans sistemi yanlış bir uygulamadır, kaldırılmalıdır. Buradan soruyorum: Kaç tane telif şirketimiz var? Bu şirketlerden ne kadar alacağız? Bunların ne kadarı yasal işlemlere intikal etti, tahsilat durumu nedir? Yine bölgemizde Amasra’da Hema firması var. Mahkeme kararıyla süreç durdurulmuş olsa da hala o alanda çalışıyor mu, yani çalışmalarına başladı mı? Bunu merak ediyoruz.
“TTK’NİN ÖNEMLİ SORUNU TECRÜBELİ MÜHENDİS VE İŞÇİ EKSİKLİĞİDİR”
Ayrıca TTK’da standart personelimiz 14 bin olmasına rağmen -en son 2 bin kişiyi işe aldınız biliyorsunuz- şu anda 9 bin kişi çalışıyor. TTK’nın buradaki önemli sorunu deneyimli mühendis ve çalışan sayısının az olması, arkadan gelen yeni çalışanların da deneyimsiz olması nedeniyle kaza olaylarına karşı gerekli önlemleri alma konusunda yetersiz olmalarıdır. Bu standart ekibi kullanarak – 2024 yılında emekli olacak 2 bin kişiyi de hesaba katarak – emekli olmadan önce onlardan sonra gelecek deneyimli mühendisler ve teknik grupların çalışanlarımızı, teknik mühendislerimizi, teknisyenlerimizi ve mühendislerimizi yetiştirmesi gerekiyor. İş güvenliği mutlaka sağlanmalıdır, sadece havalandırma sistemi değil, oradaki mühendis, tekniker, personel ve tecrübeli kişilerin görevlerini tam olarak yerine getirememesi nedeniyle kazalar da meydana gelmektedir. Bu konunun değerlendirilmesi gerekiyor.
“2 MİLYAR 983 MİLYONUN HANE VE İŞLETMELERE VERİLECEĞİNİ GÖRDÜM, BU İŞLETMELER KİMDİR, KİME YARDIMCI OLUYORUZ?”
Evet, sizin de Güç İşleri Genel Müdürlüğünüz var, daha önceki yıllarda çok düşük bir bütçe ayrılmıştı, 2024’te 3 milyar 356 milyon bütçe ayrılmıştı; Çok ciddi bir artış var, bakarsanız görürsünüz. Önceki yıllarda olmayan, bu yıllarda ne olacak? Bu bütçe neden ayrıldı? Oradaki numaranın nerede kullanılacağını merak ettim, bizimle paylaşırsanız çok sevinirim. Yine detaylı baktığımda 2 milyar 983 milyonun hane ve işyerlerine verileceğini gördüm. Kim bu işletmeler, kime yardım ediyoruz? Bunu bilmek istiyoruz, bizimle paylaşırsanız seviniriz.
“YOĞUN KAR YAĞIŞLI BİR BÖLGE, DOĞALGAZ SEVKİYATINDA SORUN YAŞAYACAĞIZ”
Yine bölgemizde Filyos Limanı var Sayın Bakanım. Kardemir, Filyos Limanı’nın temelini atarak bugünkü durumuna büyük katkı sağladı. Acaba oradaki doğalgazın ne kadarı ülkemizin ihtiyacını karşılayacak? Bunu bizimle paylaşırsanız mutlu olurum. Ayrıca bu limanın konteyner limanı olarak kullanılması ve ihracata yönelik olarak mutlaka işletmeye alınması gerekiyor. Özellikle bu konuyla ilgili diğer Bakanlıklarla iletişime geçerek bu çalışmayı etkin hale getirmenizi rica ediyoruz. Bu hem yerel halkımızın hem de sanayicilerimizin talebidir. 50 milyon dolar ekstra navlun maliyeti var, Gebze’den ihracat yapmak zorundalar, bunu belirtmek bizim için önemli bir görevdi. Buradan anlatayım. Yine doğalgaz taşımacılığı konusunda bölgemizde ‘Ekim ayı sonuna kadar Yenice’ye doğalgaz getireceğiz’ dediniz ama orada bir sorun var Sayın Bakanım, şunu bilin: Buraya doğalgaz CNG ile veriliyor, yani yaklaşık 50 haneye sıkıştırılmış doğalgaz sistemi. Sağlanır, yaklaşık 17 gün yeterlidir. Buradaki depolama sistemi kamyonun üzerinde -bunu özellikle göstereyim- Sayın Bakanım, buradan görebilir misiniz bilmiyorum. Mutlaka biliyorsunuz ama kamyondaki bu depolama sistemi güvenlik açısından oldukça problemli. Aslında 50 haneye 17 gün yetiyor, sayı arttıkça süre kısalacak. Bölgemiz kar yağışının yoğun olduğu bir bölge, oraya doğalgaz sevkiyatında sıkıntı yaşayacağız. Bunu daha düzgün hale getirebilirsek mutlu olacağız.
“SAYKIN RAPORLARINDA 2017-2020 YILLARI ARASINDA ÖZELLİKLE EPDK’NIN UYGULADIĞI CEZALARLA İLGİLİ 4 MİLYAR TL’LİK BİR RAKAM BELİRTİYOR, BU CEZALAR TOPLANABİLİR Mİ VEYA TAHSİLAT EDİLEBİLİR Mİ?”
Sayıştay raporlarıyla ilgili de şöyle bir konu var: Geçmiş yılların Sayıştay raporlarında özellikle EPDK’nın 2017-2020 yılları arasında kestiği cezalarla ilgili olarak yaklaşık 10 katına denk gelen 4 milyar TL’lik bir rakamdan bahsediliyor. kendi bütçesi. Bu cezalar tahsil edildi mi veya tahsil edilebilir mi? Raporda ‘Bunun yüzde 90’ı toplanmadı’ deniyor. formda geçmiş. “Bunların toplanması gerekiyor çünkü süreleri dolmak üzere.”
